مددسراهای تهران چقدر ظرفیت اسکان شبانه کارتن‌خواب‌ها را دارند؟

اعلام این آمارها با واکنش‌های متفاوتی مواجه شد. گروهی از کارشناسان و اعضای شورای شهر، این تعداد را بسیار بیشتر از این مقدار عنوان می‌کردند و گروهی دیگر این آمار را سیاه‌نمایی از وضعیت پایتخت می‌دانستند. با این وجود تا امروز هنوز آمار دقیق و قابل استنادی از تعداد کارتن‌خواب‌ها اعلام نشده است.

روزنامه اعتماد نوشت: طی چند ماه گذشته و با اجرای طرح انضباط شهری در محله هرندی، این منطقه و به خصوص بوستان هرندی، که تا قبل از آن کانون تجمع معتادان و کارتن‌خواب‌ها بود، پاکسازی شده و دیگر خبری از معتادانی که در ملأعام مواد مصرف می‌کنند، نیست. به گفته مهدی چمران، رییس شورای شهر تهران تاکنون بیش از چهار هزار کارتن‌خواب معتاد از بوستان هرندی و سطح منطقه جمع‌آوری شده‌اند. وی در گفت‌وگو با مهر با ذکر اینکه کارتن‌خواب‌هایی که از سطح منطقه جمع‌آوری شده‌اند برای ترک و آموزش به مراکزی که معاونت فرهنگی شهرداری به این منظور آماده‌سازی کرده است، منتقل شده‌اند، گفت: بیش از ۶۰ درصد کارتن‌خواب‌ها شهرستانی هستند؛ آنها از شهرستان‌های مختلف برای کار به تهران می‌آیند و چون پارک شهید هرندی نزدیک ترمینال است و آنها هم جایی برای اقامت ندارند، آنجا ساکن می‌شوند.

چمران با ذکر اینکه در طرح معاونت اجتماعی شهرداری، پیش‌بینی‌های لازم برای بازگرداندن معتادان شهرستانی بعد از ترک و کارآفرینی آنها شده، جمع‌آوری کارتن‌خواب‌های تهران را از جمله وظایف دولت اعلام کرده و لازمه آن را عزمی ملی می‌داند. با این وجود وی معتقد است که نخستین گام برای ریشه‌کن کردن این معضل اشتغالزایی برای این گروه از شهروندان است. رییس شورای شهر تهران معتقد است که بعد از هرندی باید نوبت به بخش شمالی پایتخت برسد. به گفته وی، در شمال شهر وضعیت تجمع معتادان به‌گونه‌ای دیگر است و تجمع کارتن‌خواب‌های معتاد بیشتر در سفره‌خانه‌ها و قهوه‌خانه‌های غیرمجاز است. به گفته چمران، تعداد معتادان متجاهر در شمال شهر بسیار کمتر از مناطق جنوب شهر است ولی در عین حال، مشکلات و مسائل ضداخلاقی در آنها بیشتر از معتادان جنوب شهر است و به همین دلیل باید این موارد را کاملا جدی گرفت و به آن توجه کرد.

امرودی: جمع‌آوری ١٤٠٠ معتاد زن
اما بخش زیادی از معتادان و کارتن‌خواب‌های پایتخت را زنان تشکیل می‌دهند. کارتن‌خواب‌هایی که نسبت به مردان مشکلات بیشتری دارند و نوع و جنس ناهنجاری‌های آنها نیز با مردان کارتن‌خواب معتاد متفاوت است. حجت‌الاسلام میثم امرودی؛ معاون فرهنگی و اجتماعی شهرداری تهران در گفت‌وگو با «اعتماد»، در مورد تعداد زنان معتاد گفت: در سری اول جمع‌آوری معتادان که در محله هرندی انجام شد، ١٣٩٨ زن معتاد از سطح منطقه و محله هرندی جمع‌آوری شدند که به مرکز مددسرای بانوان منتقل شدند. در مرحله بعد که جمع‌آوری معتادان به کل پایتخت گسترش پیدا کرد، پیش‌بینی شد که تعداد ١٠٠ معتاد زن دیگر هم در مرکز شفق تحت مراقبت و درمان قرار گیرند. وی با تایید آمار چهار هزار نفری معتادان مرد جمع‌آوری شده در محله هرندی گفت: معتادانی که جمع‌آوری می‌شوند بین ٢١ روز تا سه ماه ترک می‌کنند و بعد از اینکه مددکاران ما بررسی کردند که آیا آنها آمادگی حضور در جامعه را دارند یا خیر ؟ به مرکز توانمند‌سازی منتقل می‌شوند. معاون فرهنگی و اجتماعی شهرداری تهران در بخش دیگری از سخنان خود با اشاره به ادامه فرآیند ترک اعتیاد و توانمند‌سازی معتادان گفت: معتادان پس از انتقال به مراکز توانمند‌سازی، حرفه می‌آموزند و آماده حضور در جامعه می‌شوند. اما سرنوشت معتادان شهرستانی چه خواهد شد؟ سوالی که امرودی در پاسخ با تکرار آمار ٦٠ درصدی معتادان شهرستانی در مورد آن می‌گوید: این معتادان به شهرستان‌های خود برگردانده می‌شوند.

١٥ هزار کارتن‌خواب در پایتخت
سال گذشته بحث داغی در مورد تعداد کارتن‌خواب‌ها در تهران درگرفت. این بحث از آنجایی آغاز شد که شهردار تهران در مصاحبه‌ای اعلام کرد که در پایتخت بیش از ١٥هزار کارتن‌خواب وجود دارد. اعلام این آمارها با واکنش‌های متفاوتی مواجه شد. گروهی از کارشناسان و اعضای شورای شهر، این تعداد را بسیار بیشتر از این مقدار عنوان می‌کردند و گروهی دیگر این آمار را سیاه‌نمایی از وضعیت پایتخت می‌دانستند. با این وجود تا امروز هنوز آمار دقیق و قابل استنادی از تعداد کارتن‌خواب‌ها اعلام نشده است.

امرودی اما ابتدا بر این نکته تاکید می‌کند که شهرداری مسوول آمارگیری از کارتن‌خواب‌ها نیست. با این وجود وی آمار ارایه‌شده از سوی قالیباف را تایید می‌کند و می‌گوید: این آمار یک آمار «حسی» است که از شیوه نمونه‌گیری‌های آماری حاصل شده است و در اختیار سازمان‌های بهزیستی و نیروی انتظامی نیز قرار دارد. براساس این شیوه آمارگیری تعداد معتادان تهرانی، بین ١٥ تا ١٦ هزار نفر در «تابستان» است. وی در ادامه تاکید می‌کند: البته این آمار در زمستان‌ها کاهش پیدا می‌کند چرا که بخشی از این معتادان خودشان سرپناه و خانه‌ای دارند که در این فصل به دلیل سرما به آنجا برمی‌گردند.

مددسراهای تهران چقدر ظرفیت اسکان شبانه کارتن‌خواب‌ها را دارند؟ به گفته امرودی، هم‌اینک در تهران ١٨ مددسرا وجود دارد که در مجموع ظرفیت پذیرش بیش از شش هزار کارتن‌خواب را دارد. با این وجود امرودی می‌گوید در این روزها بیش از نیمی از ظرفیت این مددسراها خالی است: طبق آخرین آماری که من از پذیرش این مددسراها گرفته‌ام، در این شب‌ها حدود سه هزار نفر برای سکونت شبانه به این ١٨ مرکز مراجعه کرده‌اند. یعنی به بیانی نیمی از ظرفیت مددسراهای ما خالی است. وی دلیل این کاهش آمار تعداد کارتن‌خواب‌ها در مددسراها را جمع‌آوری معتادان کارتن‌خواب از سطح شهر و انتقال آنها به مراکز ترک اعتیاد عنوان می‌کند: خیلی از این معتادان کارتن‌خواب در طرح انضباط شهری، به مراکز ترک اعتیاد منتقل شده‌اند تا ترک کنند.

به همین دلیل، مرکزی که سال گذشته همین موقع حدود هزار نفر در شب را پذیرش می‌کرده است، حالا پذیرای حدود ٣٠٠ کارتن‌خواب است. در حقیقت اینها کارتن‌خواب‌هایی هستند که معتاد نیستند. معاون فرهنگی و اجتماعی شهرداری تهران البته باز هم مانند همیشه بر این نکته تاکید می‌کند که شهرداری مسوول جمع‌آوری تمام معتادان نیست: ما طبق قولی که به شهروندان داده بودیم، در طرح انضباط شهری، مسوولیت جمع‌آوری معتادان «متجاهر»ی که مخل آسایش شهروندان هستند و برای آنها مزاحمت ایجاد می‌کنند هستیم که خوشبختانه به اذعان تمامی دستگاه‌ها در این امر موفق بوده‌ایم وگرنه مسوولیتی برای جمع‌آوری کل معتادان و ترک آنها نداریم.