سازمان بین‌المللی مهاجرت، اعلام کرده است که در سال 2017 میلادی در مجموع 171 هزار و 635 آواره و پناهجو از طریق دریای مدیترانه وارد اروپا شده‌اند. این در حالی است که تعداد آوارگانی که در سال 2016 میلادی وارد اروپا شده بودند، به بیش از 363 هزار و 504 نفر رسیده بود. همچنین 70 درصد این مهاجران در سال 2017 با قایق وارد ایتالیا شده‌اند که برابر 119 هزار و 310 نفر می‌باشد؛ این تعداد پایین‌ترین رقم در 4 سال اخیر به شمار می‌رود و بقیه مهاجران نیز میان کشورهای قبرس، یونان و اسپانیا تقسیم شده‌اند.
در این گزارش به نقل از خوئل میلمن، سخنگوی سازمان بین‌المللی مهاجرت آمده است، علیرغم کاهش کلی تعداد آوارگان و پناهندگانی که این سفر دریایی خطرناک را انجام می‌دهند، تعداد مهاجرانی که طی سال گذشته و هنگام عبور از دریای مدیترانه جان خود را از دست داده‌اند، به 3 هزار و 116 نفر رسیده که این رقم نسبت به تلفات 5 هزار و 143 نفری در سال 2016 میلادی به شدت کاهش یافته است. اگرچه سازمان بین‌المللی مهاجرت اذعان دارد، تعداد واقعی تلفات به علت تعداد قایق‌هایی که غرق می‌شوند، ولی آماری از آنها در دست نیست، بیشتر از این میزان است. به گفته این سازمان، بیش از ۳۳ هزار مهاجر از سال 2000 میلادی در تلاش برای رسیدن به سواحل اروپا در دریا جان باخته‌اند و این مساله موجب شده تا دریای مدیترانه با فاصله زیادی به مرگبارترین مرز جهان برای مهاجران تبدیل شود.
اجنیو آمبروسی، مدیر منطقه‌ای سازمان بین‌المللی مهاجرت در اتحادیه اروپا، نروژ و سوئیس، نیز در این رابطه گفت: «پس از گذشت چندین سال، همچنان افراد زیادی هنگام عبور از این دریا جان خود را از دست می‌دهند؛ ما باید از خودمان بپرسیم، چرا این مساله هنوز اتفاق می‌افتد؟» وی تاکید کرد: «نجات جان مهاجران در دریا باید قوی‌تر از گذشته و با یک ماموریت واضح و ماندگار و همکاری موثرتر بین همه بازیگران درگیر در این موضوع انجام پذیرد؛ اما در عین حال، بهترین راه برای نجات جان این افراد این است که از طریق مسیرهای امن و قانونی به اروپا فرستاده شوند».
در ادامه این گزارش، درخصوص تلفات مهاجران در سال گذشته آمده، تنها در یک مورد نیروی دریایی لیبی در تاریخ 25 نوامبر اعلام کرد، سانحه واژگون شدن یک قایق حامل مهاجران آفریقایی در سواحل غربی این کشور حداقل 25 کشته برجای گذاشته است. در حادثه دیگری در همان تاریخ، گارد ساحلی ایتالیا پیکرهای هشت مهاجر را یافته و 84 نفر دیگر را نیز نجات داده بود. بسیاری از این قربانیان پس از آن که قاچاقچیان صدها نفر از آنها را سوار قایق‌های کوچک تفریحی کرده بودند، به صورت دسته‌جمعی غرق شده و جان خود را از دست داده بودند.
طبق اعلام این سازمان، پس از سقوط دولت قزافی در سال 2011، لیبی به مرکز اصلی عبور مهاجرانی تبدیل شد که می‌خواستند از طریق دریا به اروپا سفر کنند. این گزارش به نقل از سازمان عفو بین‌الملل آورده است، دولت‌های اروپایی نیز با هدف کاهش تعداد مهاجران، در مورد سوء‌استفاده از پناهندگان در بازداشتگاه‌های لیبی مشارکت دارند. از سال 2015 میلادی بیش از 1.5 میلیون مهاجر وارد اروپا شده‌اند. این گزارش اذعان دارد، بسیاری از مهاجران شمال آفریقا که سعی دارند با قایق به اروپا برسند، اغلب توسط گارد ساحلی لیبی دستگیر شده و به باندهای جنایتکار تحویل می‌شوند تا آنها را عبور دهند. عفو بین‌الملل می‌گوید، نزدیک به 20 هزار نفر در لیبی بازداشت شده‌اند.
کارشناسان این سازمان بر این عقیده‌اند، اتحادیه اروپا تلاش زیادی کرده است تا موج ورود مهاجران از دو مسیر اصلی یعنی ترکیه و لیبی را متوقف کند. بر این اساس، سازمان ملل توافق غیر‌انسانی اتحادیه اروپا با لیبی را محکوم کرده و شرایط نگهداری مهاجران در مراکز نگهداری لیبی را وحشتناک ارزیابی نموده است. بنا بر این گزارش، اتحادیه اروپا در ماه مارس 2016 بعد از مواجه شدن با موج عظیم مهاجران و آوارگان به این قاره، درباره کاهش شمار مهاجران توافقنامه‌ای با ترکیه امضا نمود؛ از آن زمان تاکنون تعداد ورود پناهجویان به شدت کاهش یافته است. این گزارش نشان می‌دهد، تعداد مهاجرانی که طی سال گذشته وارد یونان شده‌اند نیز به 29 هزار و 595 نفر رسیده است. این رقم در سال 2016 میلادی به بیش از173 هزار و 561 نفر رسیده بود.
سازمان بین‌المللی مهاجرت می‌گوید، باتوجه به سیاست‌های اتحادیه اروپا، هرچند تعداد مهاجرانی که از دریای مدیترانه عبور می‌کنند، به‌طور چشمگیری کاهش یافته است، اما شمار تلفات همچنان رو به افزایش است. سازمان بین‌المللی مهاجرت در خاتمه این گزارش اعلام کرد که طی سال 2017 میلادی بیش از 5 هزار و 376 نفر در سراسر جهان در هنگام مهاجرت جان خود را از دست داده‌اند. این رقم در سال 2016 میلادی به بیش از 7 هزار و 932 نفر رسیده بود.
مرضیه عزیزیان
پژهشگر مسایل حقوق‌بشر
عکس: Time.com