مقدمه:
از ششم فروردین ۱۳۹4(26 مارس ۲۰۱۵) بیش از دو سال از تجاوز ائتلاف سعودی به کشور مستقل یمن به بهانه بازگرداندن قدرت به عبده ربه منصور هادی، رئیس جمهوری مستعفی یمن و خلع سلاح انصارالله گذشته است و در این مدت زمان، ائتلاف سعودی مرتکب وحشتناکترین جنایت‌های جنگی در یمن شده است.
وضعیت معیشتی، بهداشتی و درمانی در یمن به اذعان سازمان ملل متحد و مراجع حقوقی زیرمجموعه آن، در حد بحرانی می‌باشد. اما تاکنون هیچ مرجع حقوقی بین المللی در جهت محکومیت این اقدامات و جرایم جنگی گامی برنداشته و سکوت کرده‌اند. ائتلاف سعودی در حمله نظامی به یمن مرتکب جرایم جنگی، تجاوز و جرایم علیه بشریت شده است که بر هیچ وجدان منصفی پوشیده نیست.
1- جنایات جنگی ائتلاف سعودی: مراجع حقیقی و حقوقی بسیاری به جنایات جنگی ائتلاف سعودی در یمن اذعان نمودهاند در گزارش‌های منتشر شده آمده است که ائتلاف سعودی به اماکن مسکونی، بازارها، کارگاهها، بیمارستان‌ها، مدارس و … حمله نمودهاند.
حمله به مدارس و مراکز آموزشی که طبق آمار 763مدرسه و آموزشگاه، 113مرکز دانشگاهی و حمله به غیر نظامیان و قتل عام زنان و کودکان غیر مسلح که از مجموع 32هزار و 749 نفر شهید و مجروح ،26 هزار و 460 نفر کودک شهید ، یک هزار و 922 نفر زن شهید، 19 هزار و 631 نفر زخمی شدگان ، دو هزار و 723 نفر کودک زخمی است که این آمار به استناد مرکز قانونی حقوق و توسعه و نیز آمارهای وزارت بهداشت یمن که در تاریخ 5 فروردین 1396 منتشر شده است می‌باشد. این تجاوز و محاصره موجب گردیده است که نزدیک به 27 میلیون یمنی در معرض گرسنگی و قحطی به سر ببرند که نیمی از آنان را زنان و کودکان تشکیل می‌دهند.
2- جرایم علیه بشریت: نیز که در ماده ۷ اساسنامه رم دیوان بین المللی کیفری عنوان شده است به اذعان مراجع حقوقی بین المللی محقق شده است. بر اساس آمار، بیش از ۸۵٪ ملت یمن به کمک‌های بشردوستانه نیازمند می‌باشند. با وجود شرایط سخت معیشتی و کمبود دارو و امکانات پزشکی و بحرانی شدن اوضاع بهداشتی، پیش بینی می‌گردد با طولانی شدن جنگ، شاهد تلفات شدید انسانی در یمن باشیم. ایجاد محدودیت در رسیدن کمک های بشر دوستانه از سوی کشورهای همسایه و دیگر کشورها به یمن و بحرانی شدن اوضاع انسانی در این کشور، مصداقی از جرایم علیه بشریت می،باشد که از سوی ائتلاف سعودی در یمن صورت گرفته است.
3- جرم تجاوز: ائتلاف سعودی بر اساس اسناد بین المللی همچون منشور ملل متحد( ماده ۱ و ماده ۲, بند ۴) و همچنین مصادیق مطرح شده در مواد ۴۱و۴۲، کاملا روشن و واضح می‌باشد. از سویی دیگر بر اساس قطعنامه توصیه‌ای ۳۳۱۴ مجمع عمومی سازمان ملل و تعریفی که از تجاوز کرده است، ائتلاف سعودی مرتکب جرم تجاوز شده است.
این سه مورد در خصوص حمله عربستان به یمن صادق است اما آنچه که بیشتر حائز اهمیت است شرایط وحشتناک زنان و کودکان بی‌گناه می‌باشد که موجب گردید در روزهای اخیر آمار و ارقام بسیار ناراحت کننده‌ای در مورد سوء تغذیه حاد و خیلی حاد وهمچنین شیوع بیماری وبا که بیماری کنترل شده‌ای است در میان کودکان یمنی از طرف سازمان بهداشت جهانی و صندوق کودکان سازمان ملل متحد منتشر گردد که نشان دهنده وخامت اوضاع معیشتی، بهداشتی و درمانی در کشور یمن است. بیماری وبا ابتدا در صنعا پایتخت یمن شیوع پیدا کرد و سپس به سرعت به سایر شهرها نیز سرایت یافت و به گفته دکتر (جمال ناشر) مسول نظام پزشکی سازمان بهداشت جهانی در یمن، تا چهارشنبه گذشته 51 مورد فوت در اثر بیماری وبا و دو هزار و 750 مورد ابتلا به آن گزارش شده است.
اعلامیه ملل متحد درمورد حمایت از زنان و کودکان در وضعیت اضطراری و مخاصمه مسلحانه(1974)
این اعلامیه غیرالزام‌آور در سال 1974 توسط مجمع عمومی به تصویب رسید که مطابق آن حمله و بمباران جمعیت غیرنظامی، خصوصاً زنان و کودکان که آسیب‌پذیرترین افراد محسوب می‌شوند، محکوم و ممنوع گردید. همچنین کاربرد سلاح‌های شیمیایی و میکروبی که بر زنان و کودکان بی‌دفاع دارای اثرات زیان‌بار سنگین است، به شدت محکوم شد. دولت‌ها باید تمام تلاش خود را در مخاصمات مسلحانه و اقدامات نظامی بکار گیرند تا زنان و کودکان را از صحنه جنگ دور نگهدارند. در پایان، اعلامیه تصریح نمود که زنان و کودکان نباید از سرپناه، غذا، کمک پزشکی یا دیگر حقوق ضروری محروم گردند.
کنوانسیون حقوق کودک
ماده 24
1. کشورهای طرف کنوانسیون حق کودک را جهت برخورداری از بالاترین استاندارد بهداشت و از تسهیلات لازم برای درمان بیماری و توانبخشی به رسمیت می‌شناسند. آنان برای تضمین این که هیچ کودکی از رسیدن به این حق و دسترسی به خدمات بهداشتی محروم نخواهد شد، تلاش خواهند نمود.
2. کشورهای طرف کنوانسیون موضوع را تا اجرای کامل این حق دنبال خواهند کرد و خصوصاً در زمینه‌های ذیل روشهای مناسب را اتخاذ خواهند کرد.
الف) کاهش میزان مرگ و میر نوزادان و کودکان
ب) تضمین فراهم نمودن مشورتهای پزشکی و مراقبتهای بهداشتی اولیه
ج) مبارزه با بیماریها و سوء تغذیه، از جمله در چارچوب مراقبتهای بهداشتی اولیه از طریق به کار بستن تکنولوژیهای در دسترس و از طریق فراهم نمودن مواد غذایی مقوی و آب آشامیدنی سالم و در نظر گرفتن خطرات آلودگی محیط زیست.
د) تضمین مراقبتهای قبل و پس از زایمان مادران
ه) تضمین این که تمام اقشار جامعه خصوصاً والدین و کودکان از مزایای تغذیه شیر مادر، بهداشت و بهداشت محیط زیست و پیشگیری از حوادث اطلاع داشته و به آموزش دسترسی داشته و در زمینه استفاده از اطلاعات اولیه بهداشت کودک و تغذیه مورد حمایت قرار دارند.
و) توسعه مراقبت های بهداشتی پیشگیرانه، ارائه راهنمائی‌های لازم به والدین و آموزش تنظیم خانواده و خدمات.
3. کشورهای طرف کنوانسیون تمام اقدامات لازم و مناسب را برای زدودن روش معالجاتی سنتی و خرافی در مورد بهداشت کودکان به عمل خواهندآورد.
4. کشورهای طرف کنوانسیون پیشبرد و تشویق همکاریهای بین‌المللی برای دستیابی تدریجی به تحقق کامل حقوق شناخته شده در کنوانسیون حاضر را متقبل می‌شوند. در این ارتباط، به نیازهای کشورهای در حال توسعه توجه خاصی خواهد شد.
نتیجه:
وضعیت فعلی یمن از لحاظ معیشتی, رفاهی و درمانی در حالت بحرانی قرار دارد. دو سال از حمله ائتلاف سعودی به این کشور می‌گذرد و در این مدت تمامی تاسیسات زیربنایی, اقتصادی و درمانی این کشور از بین رفته است و بیش از ۸۵% مردم، احتیاج به کمک‌های بشردوستانه دارند. این موضوع توسط مراجع حقوقی بین المللی مورد تایید قرار گرفته است. متاسفانه مراجع حقوقی و کیفری بین المللی سکوت کرده‌اند. اما افکار عمومی جهانی به این موضوع واقف هستند که فضای سیاسی حاکم بر این مراجع و نیز حضور حامیان آمریکایی و اروپایی ائتلاف سعودی است که مانع اصلی عدم اقدام حقوقی بین المللی مقتضی از سوی آنان می‌باشد. مجمع عمومی سازمان ملل متحد، شورای امنیت، دیوان بین المللی کیفری، کمیته صلیب سرخ جهانی، سازمان بین المللی دیده‌بان حقوق بشر و کلیه مراجع بین المللی در حوزه‌های مختلف حقوقی و کیفری، با وجود مواد قانونی موجود باید سریعا اقدامات لازم را لحاظ نمایند و مانع جرایم جنگی ائتلاف سعودی در یمن گردند.
ساناز معززی
کارشناس ارشد حقوق بین الملل
منابع:
ژان ماری هنکرتز و لوئیس دوسوالدیک, حقوق بین المللی بشردوستانه, ترجمه دفتر امور بین الملل قوه قضائیه, تهران, ۱۳۹۱
کنوانسیون حقوق کودک
UN Declarationon the Protection of Women and Children in Emergency and Armed Conflic of 1974
www.iwpeace.com/articles/35959
www.isna.ir
www.irna.ir
www.farsnews.ir
www.ansardaily.com/7286
www.rasanews.ir/detail/news/497462/27
www.presstv.ir/detailFr/2017/02/28/512419/Yemen-us-saudi-Arabia
www.parsine.com/fa/news/31954
منبع عکس: bachehayekhakriz.ir